Welke LOWLAND OUTDOOR slaapzak past bij mij?

WELKE DONZENSLAAPZAK PAST BIJ MIJ?

Een slaapzak is een onontbeerlijk onder van een kampeeruitrusting en voor sommigen ook een must bij een huttentocht. In dit verhaal leggen we uit waar je op moet letten bij de aanschaf van een slaapzak, welke modellen er allemaal zijn en dat de ene slaapzak zeker de ander niet is.

Het kiezen van de juiste slaapzak hangt natuurlijk van heel veel dingen af: waar ga je heen en wat ga je doen. Een slaapzak die je mee neemt op een huttentocht moet natuurlijk aan heel andere eisen voldoen dan een slaapzak voor hoog alpine gebruik in de sneeuw. Maar de eerste is vaak een hele basale: wil ik een mummie model slaapzak of liever een deken model?

Mummie versus deken
Laten we beginnen met het verschil tussen de twee. Een deken slaapzak is een rechthoekig model dat lijkt op een deken. Vandaar dus de naam. Een mummie model dankt zijn naam aan de vorm van sarcofagen waarin in Egypte mummies begraven werden. De eerste modellen verschenen dan ook tijdens het hoogtepunt van de Egyptologie en net nadat Howard Carter het graf van Toetanchamon heeft ontdekt. Een mummie slaapzak sluit nauw aan op het lichaam en heeft – anders dan een deken model – een capuchon die het hoofd warm houdt.

Vanwege de vorm is een deken model door al zijn loze hoekjes doorgaans kouder dan een mummiemodel; deze heeft immers alle ‘hoekjes’ gevuld. Verder is een mummie vaker compacter op te vouwen. De keuze voor een mummie model of juist een deken model is vaak een hele persoonlijke: er zijn nogal wat mensen die het Spaans benauwd krijgen in een mummie slaapzak en de ruimere deken daardoor als comfortabeler ervaren.

Welke maat
Ruimer is dus comfortabeler, vinden we. Toch is dit een verkeerde denkwijze als het erop aan komt. Een slaapzak – deken en mummie – moet passen bij je lichaamslengte om goed zijn werk te kunnen doen. Te ruim of juist te klein levert een slaapzak op die niet goed zal isoleren. Dat een te kleine slaapzak – zeker een mummie – ook niet lekker slaapt, telt natuurlijk ook. Een slaapzak pas je dus net als schoenen het best in een winkel. Slaapzakken worden in verschillende lengtes gemaakt en op paar plekken in Nederland kan je nog steeds slaapzakken op maat laten maken. De links vind je onder aan dit verhaal.

Tijk
Voor het comfort is ook de keuze van de tijk belangrijk. De buitentijk is het buiten materiaal waarvan de slaapzak is gemaakt en de binnentijk, wel dat spreekt nu voor zich. Grofweg zijn er drie smaken: een tijk van kunstvezel, van katoen of een combinatie van de twee. Nog steeds zijn er velen die kiezen voor een katoenen slaapzak en vaak betreft het dan een deken model. Ook hier gaat het om comfort; een katoenen binnentijk wordt doorgaans als prettiger ervaren dan een synthetisch. Daarnaast heeft katoen de mogelijkheid om een beperkte hoeveelheid vocht te absorberen. Vooral met warm weer bewijst zo’n katoenen deken slaapzak zijn nut.

Iedereen die naar de bergen gaat, is echter beter af met een volledig synthetische slaapzak. Er zijn binnentijken van kunststof die qua gevoel niet of nauwelijks onderdoen voor katoen. Een synthetische buitentijk heeft nog een aantal andere voordelen. Ze zijn winddicht (lekker als je buiten slaapt) en waterafstotend en soms zelfs waterdicht. Ook worden synthetische buitentijken minder snel vies en zijn ze makkelijker schoon te maken. Over dat waterafstotende nog een paar opmerkingen.

Dat waterafstotende is belangrijk als je graag onder de sterrenhemel slaapt; dauw zal dan de slaapzak niet nat maken en ook als er wat van de bomen af druppelt is dat geen punt. Maar ook in een tent is een waterafstotende laag handig. Iedere tentslaper kent het natte tentdoek aan de binnenzijde als gevolg van condens. Tijdens de slaap draaien we erop los en raken dan onbewust het tentdoek. Met een waterafstotende slaapzak is dit geen probleem.

Isolatie: Dons, synthetisch of wol
Het allerbelangrijkste van een slaapzak is natuurlijk dat hij je warm houdt oftewel dat hij isoleert. Het isolatiemateriaal zit tussen de buiten- en binnentijk en is veelal verwerkt in banen. Je hebt dus ook voor het isolatiemateriaal een keuze. In het kort bespreken we hier de overwegingen.

Dons
Dons is nog steeds het best isolerende materiaal voor slaapzakken. In slaapzakken wordt eenden en ganzendons gebruikt waarbij de laatste de hoogste isolerende eigenschappen heeft. Dons is daarnaast licht van gewicht en goed samendrukbaar waardoor een relatief grote dikke slaapzak toch een klein pakketje oplevert. Dat dons na lang gecomprimeerd te zijn, niet meer in zijn oorspronkelijke vorm terugkomt is niet waar.

Dons versus veertjes
We hebben het doorgaans over dons, maar dons bestaat eigenlijk uit een combinatie van dons en veertjes. Dons – eigenlijk moeten we spreken van dons clusters – zijn die hele kleine pluizige veertjes die bijna nauwelijks een pennetje hebben. Deze dons clusters zorgen er met z’n allen voor dat een slaapzak je goed warm houdt. Dons veertjes zijn de veertjes zoals iedereen ze tekent; ze zijn minder pluizig en isoleren dus ook minder. In elke slaapzak zit een mix van dons clusters en donsveertjes. Op het etiket vind je dit terug in een verhoudingsgetal. De verhouding 90/10 betekent 90% dons clusters en 10% veren. Dit is ook zo’n beetje de hoogste kwaliteit.

CUIN
Nu is het ene dons zeker het andere niet. De kwaliteit van dons wordt gemeten in de eenheid CUIN. CUIN staat voor Cubic Inch (per Ounce) en op een slaapzak zie je dat terug in de specificaties waar bijvoorbeeld 700+ staat met soms de toevoeging CUIN erbij. De CUIN-waarde – ook wel fill power of vulkracht genoemd - wordt gemeten door onder gecontroleerde laboratoriumomstandigheden een Ounce dons (30 gram) in een doorzichtige koker te stoppen. Op het dons gaat vervolgens een gewicht. Dit drukt de dons naar beneden en hoe hoger de kwaliteit van het dons, des te minder zakt het dons in. En als het minder inzakt betekent dit dat er meer lucht tussen zit en daarmee een hogere isolatiewaarde heeft. Hoe hoger de CUIN-waarde, des te hoger de prijs van het dons en de slaapzak.

Banen

We noemden het hierboven al ergens: de banen waarin het isolatiemateriaal is verwerkt. Deze banen houden bij donzen slaapzakken – en kunstvezel dons slaapzakken - het dons op zijn plek. Zo eindigt niet alles aan een kant of onderin bij je voeten. Bij goedkopere slaapzakken bestaan deze banen uit een naad die de buitentijk en de binnentijk met elkaar verbinden. Op deze naad zit geen isolatie en dit noemen we een koudebrug. Voor zomerse omstandigheden geen probleem, maar geen aanrader als je het jaar rond kampeert of hoog de bergen in gaat.

Om deze koudebruggen te voorkomen worden banen gemaakt met tussenschotten. Vaak zijn deze schotjes van een gaas materiaal zodat warmte, zweet en lucht zich goed in de slaapzak kunnen verplaatsten. Er bestaat een wereld aan soorten schotjes, maar de best isolerende zijn schotten die niet loodrecht op de binnen- en buitentijk staan. De V-vorm is een veel gebruikte. Het mooie van schotjes is ook nog dat je de slaapzak makkelijk kan bijvullen met nieuw dons. Soms noodzakelijk na jaren gebruik, maar ook handig als je de slaapzak toch wat warmer wilt hebben.

Synthetisch
Het grootste voordeel van slaapzakken die een synthetisch materiaal hebben als isolatie is de prijs. Een synthetische slaapzak voor warme zomers heb je al voor een paar tientjes en dat lukt met dons echt niet. Dit synthetische materiaal is bij goedkope slaapzakken gewoon een soort open structuur die wat doet denken aan het filter van een afzuigkap. Duurdere slaapzakken hebben een vulling van synthetisch ‘dons’ die slechts een klein beetje afwijkt van de prestaties van echt dons.

Synthetische slaapzakken zijn doorgaans ook een stuk zwaarder en minder compact op te rollen. Een vuistregel is ongeveer een factor 2. Dan is er nog zoiets als comfort. Een synthetische slaapzak neem geen vocht op waardoor transpiratievocht doorgaans naar buiten zal worden afgevoerd. Behalve met warm weer, want dan is het temperatuurverschil met buiten te klein en zal een synthetische slaapzak zweterig gaan aanvoelen. Omdat dons wel vocht kan opnemen, is het comfortabeler met warm weer. Maar… wordt dons nat dan verliest het zijn isolatiewaarde en het kost eeuwen om te drogen. Hier zijn synthetische slaapzakken dan weer in het voordeel.

Tips
Ga je kamperen, pak dan als eerste je slaapzak uit. Althans als het droog is. Dan heeft het isolatiemateriaal de tijd om uit te zetten en ’s nachts zijn werk goed te doen. Ben je een paar weken weg geweest; lucht je slaapzak als je thuiskomt en berg hem pas daarna op een droge plek op. Een grote hoes van gaas wordt bij (synthetische) dons slaapzakken meestal bijgeleverd. Zo verleng je de levensduur van je slaapzak en is hij weer klaar voor de volgende trip!

Tekst: Gijs Looning - OUTDOORGURU.COM